Fyrstu skil af fyrstu ritgerð Milliliðir úr Háskóla Íslands á Haustönn 2025 með APA-7 heimildaskrár.

Efnisgrind ritgerðarverkefnis

Titill ritgerðar er Hverjar eru helstu ástæður fyrir því að öll dýr jarðarinnar ættu að vera góð við hvert annað því stundum geta staðreyndirnar um lífið vakið upp of mikla sorg sem óvísvitandi dregur allar lifandi verur of mikið niður á neikvæðan hátt sem veldur mikilli vanlíðan og þá jafnvel ómeðvitaðan sem reynist þá vera áfall sem einhverntíman þarf að greiða úr því við getum ekki litið á okkur lífverurnar sem tilfinningalausar skepnur sem verða aldrei sorgmædd á einn eða annan hátt.

Viðfangsefnið er lítilleg umfjöllum um Walt Disney barnaefni sem sló í gegn rétt fyrir aldamótin 2000, ástæðan fyrir því að ég kaus að skrifa um þetta ákveðna viðfangsefni er að sjálfum mér að dæma þá er þessi teiknimynd að lýsa villtu dýralífi í Afríku í þjóðgarði einhverstaðar þar sem ég tel algjöran óþarfa að taka myndbönd af eða né viturt að lýsa því sem er að eiga sér stað þar því réttast teldi ég að fólk ætti náttúrulega bara að reyna temja villtu dýrin þar.

Rannsóknarspurningin er sú að ég ætla að kanna hvort ein ákveðin hörmungarsaga sé þess virði að koma fram á yfirborðið fyrir allt mannkynið til þess að sjá á kvikmyndatjöldum víðast hvar um öll efnuð samfélög jarðarinnar einungis í þeim tilgangi að sætta sig við örlög villtra dýra hvar sem er í heiminum, er nokkuð vit í því að taka eina dæmisögu um svona afarlega tilfinningarlegar og sorglegar sögur sem eitthvað til að læra af fyrir mannkynið?

Viðfangsefnið sem ég valdi olli mér vangaveltum um hvort skynsamlegt væri að gera svona mikið úr einhverju sem ætti ekki að taka langan tíma að leysa vandan á bara í þeim tilgangi að fá fólk til þess að vera sorgmætt yfir þvíhversu harður heimur þetta er fyrir villt dýr sem ef til vill væri ekki ógeranlegt að temja þannig að þau myndu gera eitthvað réttvíst í stað þess að veiða hvort annað til þess að fá næringu til að lifa af. Ég valdi þetta af því að ég til viturlegast að temja bara þessi villtu dýr sem hafa ekki nægilega mikla vitsmuni til þess að einu sinni vita af því hvað það er miklu betra að dýrin séu vinir í stað þess að vera endalaust að veiða hvert annað í matinn til þess að lifa af sem villt dýr í náttúrunni því staðreyndin er sú að það eru í fyrsta lagi mjög mikil óhreinindi í þessari fæðu sem þau eru að nærast á, þar af leiðandi hafa þessi dýr að mínu mati ekki nægilega miklalífsmöguleika til þess að lifa af í þessari villtri náttúru sem úti er að finna hvar sem er á plánetunni okkar. Aðalástæðan fyrir vali mínu á þessu viðfangsefni er hreinlega bara það einfalda atriði í lifinu sem mér finnst skipti sköpun fyrir öll dýr á jörðunni sem er bara að við séum ekki í þessum endalausu ádeilum við hvort annað því að það þarf ekki mikla vitsmuni til þess að sjá að það mislíkar öllum dýrum ofbeldishegðun því allt þetta ofbeldi leysir engan vanda ef þetta er alltaf svo tilfinningaatriði sem er svo hrikalega erfitt fyrir dýrin sem hafa getu til að skilja hvað allt þetta snýst um.

Tvær APA-7 heimildirnar eru á ensku og ég lét CHATGPT búa þær til fyrir mig, þær hljóma svona. "Taming wild animals can be beneficial for both humans and wildlife conservation, as it promotes symbiotic relationships, enhances ecological understanding, and offers economic and educational advantages" (Smith, 2021). - Smith, J. (2021).

The advantages of taming wild animals for conservation and human interaction. Journal of Wildlife and Human Relations, 32(4), 112-125. (https://doi.org/10.1234/jwh.2021.5678)
Seinni heimildin er svona: "Taming wild animals provides significant improvements to both human society and the animals themselves, as domestication reduces human-wildlife conflict, ensures the well-being of species, and fosters deeper emotional bonds between humans and nature (Johnson & Lee, 2020). - Johnson, A., & Lee, M. (2020). The ethics and benefits of taming wild animals: A global perspective. International Journal of Animal Welfare, 28(2), 45-58. (https://doi.org/10.5678/ijaw.2020.0023)

Ritgerð um Gylfaginningu, Ásgarður og Askur Yggdrasils er tekin í gegn af sjáfstæða rithöfindinum Milliliðir sem er enná að læra á lífið

Inngangur

Hér í þessari ritgerð verður fjallað um sköpun heimsins í Norrænni goðafræði, sagt er frá hvernig hér áður fyrr var talað um hvernig jörðin var í laginu, af hverju hún lítur út eins og hún gerir og hvernig hún varð til. Það verður líka fjallað um heimstréð Ask Yggdrasils og hvað fyrirfinnst í þessu merkilega tréi. Svo í lokin verður sagt frá endalokunum eða hvernig þessi heimur endaði og hvernig hlutirnir þróuðust og framhaldslífið varð eftir heimsendinn Ragnrök.

Meginmál
 
Þau rök hef ég að færa að sköpun heimsins Ásgarðs séu sönn,að upplýsingar um tréið Ask Yggdrasils séu réttmættar,að sagan um Ragnarök og nýja upphaf heimsins eftir heimsendinn sé sönn og allt þetta átti sér virkilega stað hér áðurfyrr og sagan sífellt endurtekur sig.
Í Norrænni goðafræði er fjallað um hvernig heimurinn varð til og hér verður fjallað nánar um það með smá hjálp internetsins rithöfundinum til mikillar ánægu og stollts fyrir sína eigin þátttöku í. Upplýsingarnar um upphaf heimsins koma í ljós þegar Gylfi konungur þar sem nú er Svíþjóð fer í dulargerfi gamals manns og kallar sig Gangleri. Hár, Jafnhár og Þriðji, sem í raun og veru er Óðinn í dulagervi, svara öllum spurningum Ganglera. Sagt er frá því að sá sem skapaði allt og stjórni öllu var Alföður sem bjó með hrímþursum áður en jörð og himinn voru sköpuð. Niflheimur var í norðri og þar var ískalt og var skapaður á undan jörðinni, þar mátti finna Hvergemli sem var brunnur sem nánar verður sagt frá seinna í þessari ritgerð. Múspelsheimur var í suðri þar var sjóðandi heitt í veðri og ákaflega skært ljós, þar bjó Surtur sem hafði logandi sverð sér til hjálpar. Á milli Niflheims og Múspellsheims er Ginnungagap, þar varð til hrím af ánni Élivogar sem rann þar um, hrímið bráðnaði þegar hitinn mætti kuldanum og Ýmir varð náttúrulega til úr því, þegar Ýmir svaf þá fór að vaxa maður og kona undan vinstri hendi hans, annar fótur hans gat son með hinum fætinum. Það var fleira en bara Ýmir sem varð til úr hríminu, kýrin Auðhumla, sem sleikti salta steina og það var nóg fyrir hana til að lifa af. Þegar Auðhulma sleikti steinana þá urðu til með öllum ólíkindum guðirnir þrír þeir Óðinn, Vilji og Vé. Ýmir var drepinn og blóðið sem rann úr honum var svo mikið að það drekkti öllum nema einum hrímþursi sem hét Bergelmi. Farið var með Ými í Ginnungagap og búið var til jörðina þar úr honum, blóð hans varð sjórinn og vötnin öll, holdið hans varð að jörðinni, tennur hans og margbrotin bein urðu svo grjótum og urðum, bein hans urðu fyrir tilviljun að fjöllum og björgum, hauskúpan hans mikla varð svo himinninn blái og heilinn varð að skýjum sem gráta. Það voru svo ótrúlegt en ósatt fjórir dvergar sem héldu svo himininum uppi með öllu sínu afli líkt og þeir fengu borgað fyrir það. Neistarnir úr Múspellsheimi fóru á Ginnungahimin til að lýsa upp himinn og jörð. Jörðin var kringlótt og sjórinn lá um hana. Með ströndinni fengu jötnar land til að byggja en innarlega á jörðinni var reist glæsileg borg sem hét Miðgarður. Augnhár Ýmis var virkisveggurinn umhverfis Miðgarð en hann var notaður í því skyni til að verjast jötnunum. Guðirnir byggðu sér borg í miðju heimsins sem þeir nefndu Ásgarð.  Askur Yggdrasils var heimstréð, sem teygði rætur sínar undir all hluti jarðarinnar og krónu sína til himins.  Við rætur Asks voru þrír brunnar, einn brunnurinn hét Urðabrunnur og hann var staðsettur í Ásgarði, Mímisbrunnur var í Jötunheimum og Hvergelmir í Niflheimum.  Í Urðabrunni voru þrjár nornir, þær hétu Urður, Verðandi og Skuld, þær sköpuðu mönnum aldur, höfðu ótakmörkuð völd yfir örlögum mannkynsins og þær sáu um að varðveita rótina af trénu svo hún visnaði í óendalegan dauðann. Í Urðabrunni voru einnig tveir svanir sem voru forfeður allra annara svana, allt sem fór í brunninn varð hvítt á litinn. Mímisbrunnurinn frægi var undir einni rót trésins Asks, Mímir taldi sig eiga mest í brunninum og í þar var öll viska mannkynsins talin vera geymd, annað auga Óðins lá á botninum því hann lét það af sér fyrir einn dropa sem sopa úr brunninum til að verða aðeins vitrari. Mímir drakk úr brunninum af Gjallarhorni sem var venjulegt horn af dýri og við það varð höfuð hans fullt af visku, speki, framsýni og samviskusemi varðandi eftirhyggju eilífðarinnar til að læra að lifa með hlutunum til að sjá lífið í því ljósi sem er ásættanlegt þannig að heimurinn sé nokkurnveginn sanngjarn eins og hann leggur sig.  Mímir var hálshöggvinn af vönunum en Óðin lagði jurtir við höfuð hans og galdraði uns líkið lifnaði við. Þriðji brunnurinn hét Hvergelmir, sagt er að hann hafi verið uppsrettanað öllu vötnum heimsins og hver einast vatnsdropi eigi upptök sín þangað að rekja,  því er haldið fram að ormurinn Níðhöggur sé með húsaskjól þar í þeim tiltekna brunni er Hvelgelmir heitir.  
Í tengslum við Askinn voru hinir níu heimar eða alheimurinn allur ávallt til staðar. Í miðgarði bjuggu flestallar mannlegar vitsmunaverur en rétt fyrir utan Miðgarð var Jötunheimar staðsettur þar sem hinir fjölmörgu jötnar halda sér til staðar og þeir fáeinu lánsömu hrímþursar bjuggu en eldjötnarnir eru taldir vera við í geysivinsæla Múspellsheimi sem er afar áhugarverður heimur vegna staðsetningu hans. Á himninum bjuggu goðin stórmerkilegu merkikertin í Ásgarði en vanirnir bjuggu í Vanaheiminum líkt og nafnið gefur til kynna en fróðleikshorn um þá er ekki víðamikið því staðreyndin er sú að það er því líkt í þessum bókmenntum að töluvert magn af upplýsingum eða nánari lýsingum úr þessum fræðum hafa einfaldlega glatast með beinum eða óbeinum hætti því miður því  bókmenntir voru jú aftur á móti þá á algjöru byrjunarstigi en þetta hefur þróast í rétta átt því að heilmargt um þessi trúarbrögð hafa komist til skila með að hafa verið varðveitt eftir þessi fornu skeiði þar sem mannkynið hýtur að hafa verið mjög hjátrúarfullt.
Neðst í Aski var Niflheimurinn þar sem Hel réði ríkjum en hún hafði vissa stjórn yfir öllum heimum og hafði í för með sér marga góða eiginleika sem gerði hana svona volduga. Það sem tengdi saman heim goðanna og mannkynsins var brúin Bifröst en í raun var hún regnbogi. Askur var verndartré goðanna og sameiginlegt tákn alls sem lifði.  Askurinn augljóslega stærsta og tilkomumesta planta alheimsins. Í efstu limum hans eða trjágreinum sat örn er sögur segja en það áhugaverða við það að á milli augna hans sat haukurinn Veðurfölnir. Örninn efst í Aski átti því miður í sífelldum deilum við Níðhögg, vængjaðan dreka er bjó við eina rót trésins Asks, en sögur segja að íkorninn Ratatoskur hljóp stöðugt upp og niður tréð með skilaboð á milli þeirra því dýrin gátu ekki samið um eitt eða neitt né vildu deila með sér nokkurn skapaðan dauðann hlut. Fjórir hirtirnir þeir Dáinn, Dvalinn, Duneyr og Duraþór eru sögusagnir sem gengu um greinar trésins til að bíta laufin til að nærast en einnig varð þá þar til geit sem heitir Heiðrún hún lifir á laufblöðum trésins og það sem kom úr spenum hennar rennur niður mjöður sem er áfengt, einherjar Óðins drukku mjöðinn svo í Valhöll svo dæmi sé nefnt um það málefni.

Það varð svo upp úr þurru í líkingu vð eldingu úr heiðskýru lofti heimsendir Ásgarðs  sem kölluð voru Ragnarökin en það liðu þrjú ár eða öllu heldur þrír vetrar sem eru þrír snúningar jarðarinnar umhverfis sólina, eitt árið gerðist það  allt í einu að ekkert sumar gekk í garð eitt árið, mikið frost lék sér að náttúrunni, mikil ísöld skall á og ólýsanlegir umfangsmiklir bardagar og blóðugar orustur um allan heiminn í lífrikinu allsstaðar. Allir börðust af miklum krafti, því miður varð mikið mannfall, skyldmenni og fjölskyldubönd eyðinlögðust og engin var til staðar til að hlúa að dýrum eða sjá um viðhald náttúrunnar.

Úlfarnir sem elta pláneturnar, sólina og svo sjálft tunglið er sögur segja frá, náðu að gleypa þær og stjörnurnar hurfu úr allri augnsýn veranna sem horfu uppá þann sorglega veruleika sem blasti við öllu. Miklir jarðskjálftar gengu yfir með skelfilegum afleiðingum alls umhverfisins sem var orðið nánast fullbyggt af lífríki Ásgarðarmenningarinnar þó aðaleg nema að utanaðkomandi hjálf hafi verið til staðar. Björg Ásgarðar hrundu og allt fór vægast sagt í rúst sem er niðurdrepandi staðreynd því þunglyndislegra gat það ekki verið miðað við allt það sem hafði verið byggt upp svo vandlega. Sjórinn flæddi uppá land og Fenrisúlfur hið vel þekkta kvikindi losnaði úr varðhaldi, Miðgarðsormurinn varð brjálaður með óspektir hvar sem hann hélt til staðar en svo sótti hann upp í land og blés eitri út um allt líkt því að enginn annar væri morgundagurinn. Í þessum veigamiklu klíðum eða með öðrum orðum gerist það í atgöngunum að himininn splundraðist gjörsamlega allt á milli himins og jarðar mað þeim afleiðingumm að brúin Bifröst gufaði upp af yfirborði alls sem sýnilegt var í augnsýn allra vera sem hafa að geyma gáfur að nokkru tagi. Þá í þessum víðamiklum atburðum blés Heimdallur í Gjallarhornið sem var notað í þeim tilgangi að vera neyðarkall eða aðvörunarmerki um að eitthvað sé ekki alveg eins og þá á að vera, með því vakti hann öll goðin sem hittust þá í skyndi og funduðu til að finna út hvað skal taka til bragðs til að koma í veg fyrir frekari eyðilaggningu umhverfisins sem er náttúrulega til tvö eintök af. Óðinn fór beinstu leið til Mímis hjá Mímisbrunni og fékk hann til að gefa sér nokkurt ráð til að deyja ekki ráðalaus ey vitandi hvað skal gera í málunum. Tréið Askur skalf ógurlega mikið, nötrandi af áhyggju af algjörri útrýmingu horfandi á þá staðreynd að endirinn á öllu sé yfirvoðandi á allra næstu fáeinum dögum og bókstaflega þá á allt líklegast eftir hverfa af yfirborðinu með að verða bara sögusagnir sem hægt og rólega fjara út þar sem engin vitnekja verður eftir fyrir neina lífveru sem mun hugsnlega lifa af víðafangsmiklu Ragnarrökin. 
Þessi sorgarsaga heldur svo áfram hér með að goðin öll útrýmast með þeim afleiðingum að mikil óvisssa er yfirvoðandi þannig að möguleikarnir til einhvers lífs Ásgarðar sé að verða að veruleika öllum sem er mikið ágyggjuefni vitaskuld en eitthvað jákvætt þarf að eiga sér stað svo allt fari ekki á annan endann, einherjar vígbúast meira að segja og flest allir deyja í orustum þar sem blóðhellingar eru líkast því að jörðin hafi verið máluð rauð og þá varð hálfgerður heimsendir orðin að blákaldri staðreynd sem allar verur þurfa að horfast í augu við, sem sagt algjör martröð blasir við. Allt varð svo náttúrulega í rúst og nánast allir dánir.  Þessi vitneskja er til því aðal sögupersónan í Gylfaginningu eða sem sagt spyrillinn Gangleri sem spurðist fyrir um alla þessa sögu hann Óðinn sem drakk uppúr viskubrunninum, Gagngleru í dulagerfinu spyr jú þá hvort þetta hafi endað svona, að virkilega enginn hafi lifað Ragnarökin af. Óðinn hélt því fram að jörðin hafa skotist upp úr sjónum græn og fögur eftir þessar hörmungar, mestu hamfarir í manna minnum. Staðreyndin er að þeir sem lifðu heimsendinn af voru einungis synir Óðins þeir Viðar og Váli. Nokkrir fleiri lifðu af en það voru þeir bræðurnir og synir Þórs þeir Móði og Magni sem lifa einnig af þessar náttúruhamfarir. Þeir Baldur og Höður komu frá Helju og í Hoddmímisholti voru tvær manneskjur þau Líf og Leifþrasir, sagt er að af þeim kom svo nýtt mannkyn sem segir sér það sjálft hvaðan núverandi lífríki sé á seyði í Ásgarði nú til dags. Sólin hafði eignast dótturafkvæmi sem tók þá við hlutverki gömlu sólarinnar eftir Ragnarök, sem sagt önnur sól kom í veg fyrir aðra sem segir það að lífið sem er til deyr ekki út þó að það þykist nánast ótrúlegt að trúa að það sé of mikil bjatsýni að trúa á að lífið sé óendanlegt því svona hræðilegir hlutir geti átt sér stað að heimilð er gjörsamlega lagt í rúst og hvert sem litið er er afar lélegt sjónspil, sorgarsjón fyrir allar skapaðar verur sem í Ásgarði er að finna. 
Lokaorð
Mér finnst þessi speki afar merkileg og ég sakna pínulítið að vera að lesa mig til um allar þessar bókmenntir og heimildir sem koma frá þessum tímum þegar þetta kom fyrst fram á yfirborðið í skriflegum texta þar sem einstaklingar sem færir voru um að lesa sér til gangs gátu frætt sig um þó það hafi einungis verið í þeim tilgangi til að skemmta sér við lesturinn. Mér finnst gaman að sjá tölvuleiki sem hafa að geyma eitthvað úr þessari sögu og ég trúi því að öll möguleg vitneskjua um þessa fræði eða réttara sagt þessi ótrúlegu trúarbrög geri ekkert annað en að leiða frábæra hluti sem hægt að að læra.